Talking ScienceΗ φυσική αναγέννηση των δασών χαιρετίζεται ως ένας οικονομικά αποδοτικός τρόπος για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και τη δέσμευση του άνθρακα. Ωστόσο, ο κατακερματισμός των τροπικών δασών έχει περιορίσει την κίνηση μεγάλων πτηνών περιορίζοντας την ικανότητα τους να διασκορπίζουν τους σπόρους και να αποκαθιστούν υγιή δάση.
Εν συντομία
- Τα φρουτοφάγα πουλιά διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στα δασικά οικοσυστήματα, ειδικά στο Ατλαντικό Δάσος της Βραζιλίας.
- Τα άγρια πτηνά μπορούν να αυξήσουν το δυναμικό άνθρακα στην αναγέννηση των τροπικών δασών έως και 38 τοις εκατό.
- Η αύξηση της δασικής κάλυψης πέραν του 40 τοις εκατό μπορεί να είναι κρίσιμη για την επιτυχία των πρωτοβουλιών αποκατάστασης.
Νέα έρευνα του Crowther Lab στο ETH Zurich απεικονίζει ένα κρίσιμο εμπόδιο στη φυσική αναγέννηση των τροπικών δασών. Τα μοντέλα τους – από επίγεια δεδομένα που συγκεντρώθηκαν στο Ατλαντικό Δάσος της Βραζιλίας – δείχνουν ότι όταν τα άγρια τροπικά πουλιά κινούνται ελεύθερα στα δασικά τοπία, μπορούν να αυξήσουν την αποθήκευση άνθρακα των αναγεννόμενων τροπικών δασών έως και 38 τοις εκατό.
Τα πουλιά σπέρνουν δυναμικό άνθρακα
Τα φρουτοφάγα πουλιά όπως το Red-Legged Honeycreeper, το Palm Tanager ή η Rufous-Bellied Thrush παίζουν ζωτικό ρόλο στα δασικά οικοσυστήματα καταναλώνοντας, εκκρίνοντας και διαδίδοντας σπόρους καθώς κινούνται σε ένα δασικό τοπίο. Μεταξύ 70 και 90 τοις εκατό των ειδών δέντρων στα τροπικά δάση εξαρτώνται από τη διασπορά των σπόρων των ζώων. Αυτή η αρχική διαδικασία είναι απαραίτητη για να επιτραπεί στα δάση να αναπτυχθούν και να λειτουργήσουν. Ενώ προηγούμενες μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα πουλιά είναι σημαντικά για τη βιοποικιλότητα των δασών, οι ερευνητές στο Crowther Lab έχουν τώρα μια ποσοτική κατανόηση του τρόπου με τον οποίο συμβάλλουν στην αποκατάσταση των δασών.
Η νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Climate Change παρέχει στοιχεία για τη σημαντική συμβολή των άγριων πτηνών (φρουφάγων) στην αναγέννηση των δασών. Οι ερευνητές συνέκριναν το δυναμικό αποθήκευσης άνθρακα που θα μπορούσε να ανακτηθεί σε τοπία με περιορισμένο κατακερματισμό, με αυτό των εξαιρετικά κατακερματισμένων τοπίων. Τα δεδομένα τους δείχνουν ότι τα εξαιρετικά κατακερματισμένα τοπία περιορίζουν την κίνηση των πτηνών, μειώνοντας έτσι τη δυνατότητα ανάκτησης άνθρακα έως και 38%. Σε όλη την περιοχή του Ατλαντικού Δάσους στη Βραζιλία, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι είναι κρίσιμο να διατηρηθεί τουλάχιστον 40 τοις εκατό δασική κάλυψη. Διαπιστώνουν επίσης ότι μια απόσταση 133 μέτρων (περίπου 435 πόδια) ή μικρότερη μεταξύ δασικών περιοχών διασφαλίζει ότι τα πουλιά μπορούν να συνεχίσουν να κινούνται σε όλο το τοπίο και διευκολύνει την οικολογική ανάκαμψη.
«Το να επιτρέπεται σε μεγαλύτερα φρουτοφάγα να κινούνται ελεύθερα στα δασικά τοπία είναι κρίσιμο για την υγιή ανάκτηση των τροπικών δασών»
Carolina Bello
Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι διαφορετικά είδη πτηνών έχουν διαφορετικές επιπτώσεις όσον αφορά τη διασπορά των σπόρων. Τα μικρότερα πουλιά διασκορπίζουν περισσότερους σπόρους, αλλά μπορούν να απλώσουν μόνο μικρούς σπόρους από δέντρα με χαμηλότερη δυνατότητα αποθήκευσης άνθρακα. Αντίθετα, μεγαλύτερα πουλιά όπως το Toco toucan ή το Curl-crested jay διασκορπίζουν τους σπόρους των δέντρων με υψηλότερη δυνατότητα αποθήκευσης άνθρακα. Το πρόβλημα είναι ότι τα μεγαλύτερα πουλιά είναι λιγότερο πιθανό να μετακινηθούν σε πολύ κατακερματισμένα τοπία. “Αυτές οι κρίσιμες πληροφορίες μας επιτρέπουν να εντοπίσουμε ενεργές προσπάθειες αποκατάστασης – όπως η δενδροφύτευση – σε τοπία που πέφτουν κάτω από αυτό το όριο δασικής κάλυψης, όπου η υποβοηθούμενη αποκατάσταση είναι πιο επείγουσα και αποτελεσματική.” αναφέρει η Daisy Dent, επικεφαλής επιστήμονας στο εργαστήριο Crowther στο ETH Zurich.
Αποκατάσταση λειτουργικών υπηρεσιών οικοσυστήματος
«Το να επιτρέπεται σε μεγαλύτερα φρουτοφάγα να κινούνται ελεύθερα στα δασικά τοπία είναι κρίσιμο για την υγιή ανάκτηση των τροπικών δασών», λέει η Carolina Bello, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Crowther Lab και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Αυτή η μελέτη δείχνει ότι ειδικά στα τροπικά οικοσυστήματα η διασπορά των σπόρων με τη μεσολάβηση των πτηνών, παίζει θεμελιώδη ρόλο στον προσδιορισμό των ειδών που μπορούν να αναγεννηθούν».
Με βάση τα τρέχοντα δεδομένα, αυτή η μελέτη προωθεί την έρευνα από προηγούμενες μελέτες εδάφους που πραγματοποιήθηκαν από τους συγγραφείς στο Ατλαντικό Δάσος στη Βραζιλία. Το δάσος είναι μια από τις πιο βιολογικά ποικιλόμορφες περιοχές στον κόσμο, αλλά είναι επίσης μια από τις πιο κατακερματισμένες με μόνο το 12 τοις εκατό του αρχικού δάσους να απομένει και κυρίως σε μικρές εκτάσεις. Το δάσος είναι επίσης μια από τις πιο σημαντικές περιοχές στον πλανήτη για μεγάλης κλίμακας οικολογική αποκατάσταση, με 12 εκατομμύρια εκτάρια γης που στοχεύουν στην αποκατάσταση και φυσική ανάκαμψη στο πλαίσιο του Συμφώνου για την Αποκατάσταση των Δασών του Ατλαντικού. Η έρευνα δείχνει ότι η αύξηση της δασικής κάλυψης πέραν του 40% μπορεί να είναι κρίσιμη όχι μόνο για τη διατήρηση της ποικιλότητας των ειδών, όπως έχει αποδειχθεί προηγουμένως, αλλά και για τη διατήρηση και αποκατάσταση της λειτουργίας των υπηρεσιών οικοσυστήματος, όπως η διασπορά σπόρων και η αποθήκευση άνθρακα, για τη μεγιστοποίηση της επιτυχίας του μαζικής κλίμακας πρωτοβουλία αποκατάστασης σε αυτήν την περιοχή.
«Γνωρίζαμε πάντα ότι τα πουλιά είναι απαραίτητα, αλλά είναι αξιοσημείωτο να ανακαλύπτουμε την κλίμακα αυτών των επιπτώσεων», λέει ο Thomas Crowther, καθηγητής Οικολογίας στο ETH Ζυρίχης, και ο ανώτερος συν-συγγραφέας της μελέτης. «Αν μπορέσουμε να ανακτήσουμε την πολυπλοκότητα της ζωής μέσα σε αυτά τα δάση, το δυναμικό αποθήκευσης άνθρακα θα αυξηθεί σημαντικά».
Στρατηγικές για την ανάκτηση τροπικών δασών
Προηγούμενη έρευνα υποδηλώνει ότι τα δάση που ανακτώνται θα μπορούσαν να δεσμεύσουν περισσότερους από 2,3 δισεκατομμύρια τόνους άνθρακα στην περιοχή του Ατλαντικού Δάσους και ότι η φυσική αναγέννηση είναι πιθανό να είναι πιο αποδοτική από πλευράς κόστους – έως και 77 τοις εκατό λιγότερο σε κόστος εφαρμογής – από την ενεργό φύτευση.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι μια σειρά από στρατηγικές, όπως η φύτευση οπωροφόρων δέντρων και η πρόληψη της λαθροθηρίας, θα μπορούσαν να ενισχύσουν την κίνηση των ζώων σε τροπικές περιοχές όπου η παθητική αποκατάσταση είναι πιο πιθανή. Η ενεργός αποκατάσταση είναι απαραίτητη σε εξαιρετικά κατακερματισμένα τοπία.
«Εντοπίζοντας τα όρια δασικής κάλυψης στο περιβάλλον τοπίο που επιτρέπουν τη διασπορά των σπόρων, μπορούμε να εντοπίσουμε περιοχές όπου είναι δυνατή η φυσική αναγέννηση, καθώς και περιοχές όπου πρέπει να φυτέψουμε ενεργά δέντρα, επιτρέποντάς μας να μεγιστοποιήσουμε τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας για την αποκατάσταση του δάσους», λέει η Danielle Ramos, συν-συγγραφέας της εργασίας που σχετίζεται με το Πανεπιστήμιο του Exeter, UK και το Universidade Estadual Paulista, Rio Claro, São Paulo, Βραζιλία.
Aναδημοσίευση άρθρου της συντακτικής ομάδας 15.04.2024 στο ETH Zurich News. Link to original article >
Πηγή: Bello C, Crowther TW, Ramos DL, Morán-López T, Pizo MA, Dent DH: Frugivores enhance potential carbon recovery in fragmented landscapes, Nature Climate Change, 15 April 2024, doi: 10.1038/s41558-024-01989-1
